งานวิจัยนี้ ผู้วิจัยได้ศึกษาพัฒนาการและคุณค่าของการเทศน์มหาเวสสันดรชาดกกัณฑ์มัทรีในล้านนา โดยมีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของการเทศน์มหาเวสสันดรชาดกในล้านนา (๒) เพื่อศึกษาสำนวนและทำนองการเทศน์มหาเวสสันดรชาดกในล้านนา (๓) เพื่อศึกษาเพื่อศึกษาวิเคราะห์พัฒนาการและคุณค่าของการเทศน์มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มัทรีในล้านนา

ผลจากการวิจัย สรุปได้ว่า การเทศน์มหาชาติ หรือตั้งธรรมหลวงมีขึ้น เป็นวรรณกรรมที่มาในล้านนาไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าเกิดขึ้นเมื่อใด แต่สันนิษฐานได้ ๔ ทางคือ ๑) มาจากนิกายดั้งเดิม ๒) เริ่มตั้งแต่สมัยพระยากือนา ๓) มาจากการสวดของพระในนิกายมหายาน และ ๔) ได้รับอิทธิพลมาจากสุโขทัย พิธีเทศน์มหาชาติในล้านนา มี ๒ แบบ คือ ๑) แบบประเพณีประจำปี ๒) แบบ               สืบชะตาอายุ

ส่วนสำนวนการเทศน์มหาชาติล้านนาแบ่งออกเป็น ๒ สำนวนคือ สำนวนร้อยแก้วและสำนวนร้อยกรอง  

ส่วนทำนองการเทศน์แบบล้านนา มี ๒ วิธีคือ ๑) ทำนองดั้งเดิม แบ่งเป็น ทำนองธรรมวัตร และทำนองมหาชาติ และ ๒) ทำนองประยุกต์

ในด้านพัฒนาการรูปแบบการเทศน์ ในอดีตพระนักเทศน์ให้ความสำคัญกับหลักคุณธรรมจริยธรรมที่แฝงอยู่ในการเทศน์ แต่ปัจจุบันมีข้อจำกัดในเรื่องของเวลาจึงเน้นเฉพาะสาระและความเพลิดเพลิน บันเทิงใจ สอดแทรกคติธรรมเล็กน้อย พัฒนาการด้านสำนวนการเทศน์ ในล้านนา มีนักปราชญ์แต่งไว้ถึง ๒๘๙ สำนวน ด้านทำนองก็มีหลากหลาย

การเทศน์มหาชาติในล้านนามีคุณค่ามากมาย จากกัณฑ์มัทรี มีคุณค่าต่อผู้ฟัง เพราะการฟังธรรมเป็นเหตุให้เกิดปัญญา ทำให้เข้าใจความเป็นจริงของชีวิต อานิสงส์จากการฟังเทศน์มหาชาติ              มีมากมาย เช่น จะได้ไปเกิดมาในยุคพระศรีอริยเมตไตรย เป็นการเตือนให้ทำความดีและบริจาคทาน สอนให้เห็นถึงความรักภายในครอบครัว แบบอย่างคู่บุญบารมี คุณค่าต่อพระนักเทศน์คล้ายคลึงกับผู้ฟัง และเป็นการฝึกสติและปฏิภาณไหวพริบ พัฒนาจิต และยกระดับจิตใจให้มีความอ่อนโยนยิ่งขึ้นไป คุณค่าต่อสังคมนั้นมีทั้งด้านหลักธรรมจริยธรรม ด้านวรรณศิลป์ และด้านวัฒนธรรมประเพณีล้านนา

 Download